EEN MOOIE ZAAGSNEDE MET DE HANDZAAG

Een lat of balk afkorten, daarvoor hoef je niet altijd meteen naar een zaagmachine terug te grijpen. Met een gewone Sint-Jozefszaag of rugzaag kan je evengoed aan de slag om een rechte zaagsnede te creëren. Het zit uiteraard allemaal wel een beetje in de ervaring van de hand, maar je kan jezelf al goed op weg helpen met deze tips.

 

HET ZAAGBLAD ZELF: VERTANDING EN ICONEN

De zaagtand heeft een achter- en een voorkant. De voorzijde noemt de tandborst, de achterzijde de tandrug. De tanden zijn beurtelings geslepen op de tandrug. Dat moet voorkomen dat het zaagblad zich vastklemt tijdens het zagen.

De zaagtanden kan je nog verder onderverdelen:

• de tandgrond is de basis van de tand;
• het uiteinde van de tand is de tandpunt,;
• de ruimte tussen de tandrug en tandborst, is de tandholte, die ervoor zorgt dat het zaagsel wordt afgevoerd;
• de afstand tussen elk tandpunt vormt een tandsteek.

Het is de tandsteek die bepaalt met welke vertanding je te maken hebt.

Ga je een handzaag kopen? Kijk dan zeker naar de icoontjes op het zaagblad zelf. Je vindt er de nodige info op terug zoals over welk type zaagblad het gaat, en voor welk materiaal de zaag uiteindelijk geschikt is.

Hout kan je op twee manieren verzagen:

• afkorten: dwars door de vezel zagen;
• schulpen: in de lengterichting van de vezel zagen.

Als je schulpt, moet er voldoende ruimte zijn tussen de tanden om de grote slierten zaagsel te kunnen afvoeren. Als je afkort, moeten er net méér tanden aanwezig zijn om grote splinters aan de zaagrand te vermijden.

Hoe minder tanden, hoe vlugger je dan weer door het hout zal zagen, maar het resultaat zal wel veel bruter zijn. Dat komt van pas bij het doorzagen van dikke balken uit constructiehout. Hoe groter het werkstuk, hoe groter het zaagblad moet zijn om het materiaal beter te verwerken.

Voor een mooie zaagsnede in massief hout, of multiplex, neem je dus een blad met méér tanden dan wanneer je een werkstuk zaagt waar kwaliteit minder een rol speelt. Dan ga je voor minder tanden.

 

PISTOOLGRIP

Wat is nu de juiste techniek om te werken met een handzaag? Het eerste waar je op moet letten is de manier waarop je het handvat vast houdt. Dat doe je volgens de zogeheten pistoolgrip. Pak het handvat losjes vast, en plaats je wijsvinger erlangs. Zo kan je het zaagblad beter richten.

Geleid je zaagblad vervolgens tegen je duim. Zet eerst een groef, en begin dan voorzichtig te zagen.Gebruik lange halen, zodat je de volledige lengte van het zaagblad gebruikt. Oefen daarbij geen druk uit, maar laat het zaagblad werken voor jou.

Schulpen, dan wel afkorten doe je niet met gelijk welke zaag. Als je afkort, moeten er net méér tanden aanwezig zijn om grote splinters aan de zaagrand te vermijden. Er zijn wel zaagbladen waarmee je zowel kan afkorten als schulpen maar sowieso geldt: hoe meer tanden, hoe preciezer de zaagsnede.

 

AFTEKENEN

Wanneer je een maat wil overzetten, teken dan af met een scherp potlood en zet de maat over met je winkelhaak. Dat doe je drie keer: bovenaan, en aan de voor- en achterzijde. Zo heb je al een mooie, rechte richtlijn om uit te zagen.

 

JE ZAAGBLAD GELEIDEN

Om het zaagblad nog wat extra te doen geleiden, maak je een groef langs de lijn. Je zet de zaag dus eerst recht in. Het zaagblad leg je niet volledig op de afgetekende lijn maar mik je er net een beetje naast. Het zaagblad is doorgaans dikker dan je potloodlijn en je haalt dus meer materiaal weg dan de dikte van je potloodlijn.

Hou het zaagblad stabiel door er je duim of vuist naast te leggen om te geleiden, en geef een eerste aanzet in het hout, zonder daarom extra hard te willen duwen en trekken.

Zodra je in het hout een kleine inkeping hebt gemaakt, breng je het zaagblad op je potloodlijn en maak je een groef. Zo creëer je een sleuf waarlangs je het zaagblad kan doen geleiden. Daarna kan je het zaagblad onder een ruimere schuine hoek gaan houden om je balk door te zagen.

 

VASTKLEMMEN

Om een goede, rechte zaagsnede te hebben moet je ook je werkstuk stevig vastklemmen. Zo vermijd je dat de houten lat of balk gaat opspringen tijdens het zagen.

 

HULPSTUK

Geen lijmklem in de buurt? Dan is er nog een handig hulpstuk dat je op de rand van je werkbank plaatst. Op een plank plaats je twee latten, de onderste lat zal de plank op haar plaats houden, terwijl je tegen de bovenste lat je werkstuk kan plaatsen.

Om het hulpstuk te maken gebruik je lijm, een hamer en nagels zonder kop. Met wat lijm maak je een fijne houten lat vast op een bredere houten plank. Je zorgt daarbij dat de randen van de twee planken gelijkliggen. Daarna nagel je dat vast. Je draait het plankje om en bevestigt opnieuw met wat lijm en nagels een lat op de tegenovergestelde kant ervan. Dit zaagplankje zal je zaagwerk makkelijker maken doordat het je hout op zijn plaats zal houden.

 

ONDERSTEUNING

Ondersteun het gedeelte dat je afzaagt om versplintering te voorkomen. Doe je dat niet, dan heeft het stuk de neiging om al op de grond te vallen voordat je de zaagsnede af hebt, en dan scheurt het blokje hout zich abrupt af met veel versplintering.

 

ZAAG HERslijpen

Om een goede zaagsnede te krijgen moeten de tanden van je zaag uiteraard in vorm zijn. Heb je een oude zaag liggen die je opnieuw scherp wil zetten? Mits wat handigheid kan je dat zelf doen. Hoe je dat doet, zie je in deze video.

Let op: de zagen die je tegenwoordig in de winkel vindt, zijn gehard en kan je met dergelijke middelen niet meer opnieuw scherp maken.