Hoe vlak je verbruikspieken af?

OP 1 januari 2023 heeft de Vlaamse Regering het capaciteitstarief ingevoerd, waardoor je gebruik van het elektriciteitsnet anders berekend zal worden, om zo overbelasting van het net te vermijden (m.u.v. huishoudens met een sociaal tarief). Het wordt dus zaak om je energieverbruik zoveel mogelijk te spreiden en verbruikspieken te minimaliseren. Een woordje uitleg.

 

Het capaciteitstarief in Vlaanderen

Het nettarief, ofte het bedrag dat je betaalt voor het gebruik van het elektriciteitsnet, wordt doorgerekend via je energiefactuur. Voor 2023 werd die nog berekend als een vaste kost plus een kost op je totale jaarverbruik (in kWh). Sinds begin 2023 wordt het bedrag van die bijdrage anders berekend: een deel op basis van het werkelijke jaarverbruik en een ander deel op basis van je verbruikspieken.

Waarom werd dit ingevoerd?

We zijn met steeds meer mensen die steeds meer elektriciteit verbruiken. Met warmtepompen en elektrische wagens die aan het boomen zijn, zijn er dus ook steeds meer grootverbruikers in onze huishoudens. Het aantal zonne-installaties is eveneens fors toegenomen de afgelopen jaren, waardoor er meer op het net geïnjecteerd wordt.

Resultaat: het net wordt een stuk intensiever belast. Via het capaciteitstarief wil de Vreg daarom mensen aanmoedigen om hun verbruik efficiënter te spreiden en zo overbelasting van het net te vermijden.

Hoe wordt het berekend?

Digitale meter: verbruikspieken

Het hete hangijzer van de hele kwestie is het feit dat er verbruikspieken worden betrokken bij de nieuwe berekening van de nettarieven. Bij wie al een digitale meter heeft, wordt er namelijk gekeken naar het kwartier in de maand waarop je het meest verbruikt (in kWh): de maandpiek.

De maandpiek is het moment in de maand waarop je het meest elektriciteit afneemt van het net binnen de 15 minuten. Dat is bijvoorbeeld het kwartier waarin je de droogkast en wasmachine laat draaien, terwijl je aan het strijken bent met de airco aan, en je je elektrische wagen aan het opladen bent, én je warmtepomp net in gang schiet.

Door het gemiddelde van de maandpieken van de voorafgaande 12 maanden samen te te nemen, wordt elke maand een algemene ‘gemiddelde maandpiek’ berekend. Op je eindafrekening wordt er vervolgens een gemiddelde genomen van alle gemiddelde maandpieken van het afgelopen jaar. Dat gemiddelde vormt dan de basis voor hetgeen je effectief betaalt aan nettarieven.

Daarbij komt nog een minimale bijdrage overeenkomstig met een maandpiek van 2,5 kW. Dat brengt als nadeel met zich mee dat je ook in maanden waar je piek minder dan 2,5 kW bedraagt, je het tarief voor 2,5 kW moet betalen.

TIP
Op het display van je digitale meter kan je de voorlopige maandpiek te allen tijde raadplegen. Deze wordt maandelijks gereset op 0 kW. Om extra kosten te vermijden, houd je de gemiddelde maandpiek best onder de 4 kW.

Analoge meter

Bij wie nog een analoge meter heeft, bestaat eveneens een deel van het nettarief uit een vaste bijdrage overeenkomstig met een maandpiek van 2,5 kW. Het andere deel wordt berekend op basis van je afgenomen energie, zoals vóór 2023 het geval was.

Gezinnen met een analoge teller en zonnepanelen, betalen nog steeds een prosumententarief. Weliswaar zal het bedrag daarvan lager liggen dan voorheen, gezien een deel van die kosten overgeheveld worden naar het capaciteitstarief.

DAG- EN NACHTTARIEF
De opdeling in dag- en nachttarieven bij de nettarieven verdwijnt met de komst van het capaciteitstarief.

Wat met Brussel en Wallonië?

In Brussel is er reeds sprake van een beperkt capaciteitstarief. In Wallonië is een dergelijke maatregel tot nog toe niet van tel, maar wordt er wel gekeken naar een hervorming van de nettarieven voor gezinnen en kleine bedrijven op het laagspanningsnet.

 

6 tips om verbruikspieken af te vlakken

Het doel van het capaciteitstarief is, zeker voor wie over een digitale teller beschikt, om de verbruikspieken zoveel mogelijk af te vlakken.

Ken je verbruik

Een eerste tip is: ken je verbruik. Wie een digitale teller heeft, heeft alvast makkelijk inzage in zijn verbruik via netbeheerder Fluvius. Mensen met een analoge teller geven best maandelijks hun meterstanden in bij de netbeheerder om een goed zicht te krijgen op hun verbruik.

Een energiebeheersysteem

Wie een digitale meter heeft, kan ook investeren in een energiebeheersysteem om zijn verbruik in de smiezen te houden. Die kan je aansluiten op je elektriciteits- of gasmeter en zo je energieverbruik en -injectie monitoren, met sommige systemen kan je dat middels slimme stopcontacten ook afzonderlijk op apparaatniveau bekijken.

Er bestaan ook energiebeheersystemen met sturingsmogelijkheden gelijkaardig aan dat van een domoticasysteem. Sommige systemen laten op die manier toe om je energieproductie en -consumptie op elkaar af te stemmen en zo het gebruik van je eigen opgewekte stroom te maximaliseren.

Spreid je verbruik

Om pieken te vermijden, spreid je het verbruik zoveel mogelijk, voornamelijk van de grootverbruikers. Ga bijvoorbeeld niet koken op een elektrische fornuis terwijl je droogkast en wasmachine staan te draaien. Als algemene stelregel wordt er aangeraden om niet meer dan één grootverbruiker per kwartier te gebruiken om verbruikspieken zoveel mogelijk af te vlakken.

Programmeerbare toestellen

‘Spreid je verbruik’ is uiteraard makkelijk gezegd voor wie thuis kan werken of doorheen de dag vaak thuis is. Gezinnen met tweeverdieners die overdag niet thuis zijn, hebben het in dat opzicht moeilijker.

Val je in die laatste categorie? Overweeg dan om je toestellen, zoals een wasmachine, droogkast of vaatwasser, te vervangen door programmeerbare toestellen, die je vanop afstand kan bedienen en/of beschikken over een uitgestelde startfunctie. Hebben je toestellen die functies al? Gebruik die dan zoveel mogelijk.

Zonnepanelen en thuisbatterij

Het is uiteraard een veel zwaardere investering dan bovenstaande tips, maar indien mogelijk, is de combinatie van zonnepanelen en een thuisbatterij de uitgelezen manier om je piekverbruik zo laag mogelijk te houden, zeker als je die nog eens combineert met een energiebeheersysteem. Met de zonnepanelen focus je op het verbruik van je eigen stroom en met de thuisbatterij steek je stroom op het net.

TIP
Het is evident, maar wie zonnepanelen heeft, gebruikt zijn energieverslinders sowieso best op de momenten dat de panelen het meeste elektriciteit produceren. Met zonnepanelen die zuidelijk geörienteerd liggen is dat op de middag en in de vroege namiddag, met zonnepanelen die oostelijk en westelijk geörienteerd liggen, is dat ‘s morgens en ‘s avonds.

DE ELEKTRISCHE WAGEN

Heb je al een elektrische wagen? Laad die dan ‘s nachts traag op.

 

SIMULATOR
Wil je een idee krijgen van jouw jaarlijkse energiefactuur onder het capaciteitstarief? Ontdek het via de simulator van de Vreg.

 

Ben je op zoek naar meer besparingstips? Lees hier hoe je op je verwarming kan besparen, en hier hoe je op je waterverbruik kan besparen.

 

MEER WETEN
> Alles over zonnepanelen
> Alles over thuisbatterijen
> Alles over warmtepompen
> Alles over domotica
> Hoe een vaatwasser kiezen en plaatsen
> Hoe een droogkast kiezen en plaatsen
> Hoe een wasmachine kiezen en plaatsen